Background

ปัจจุบันรัฐบาลได้ให้ความสำคัญการนำเทคโนโลยีดิจิทัลมาสนับสนุน และขับเคลื่อนภาคเศรษฐกิจและสังคมของประเทศ โดยมีวิสัยทัศน์ที่จะปรับเปลี่ยนประเทศไทยสู่รูปแบบใหม่ เพื่อให้การพัฒนาประเทศเข้าสู่เศรษฐกิจดิจิทัลอย่างยั่งยืน โดยขับเคลื่อนตามแนวคิดยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี โดยภาคพลังงานเป็นปัจจัยเกี่ยวข้องที่สำคัญในการขับเคลื่อนการพัฒนาทางด้านเศรษฐกิจและสังคมกับทุกภาคส่วน ซึ่งกระทรวงพลังงานและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องได้มีการปรับตัวให้เท่าทันโดยจัดทำแผนบูรณาการพลังงานระยะยาว (Thailand Integrated Energy Blueprint) เพื่อให้สามารถมองเห็นทิศทางการพัฒนาของพลังงานในทุกมิติและสอดคล้องกับแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

ข้อมูลด้านพลังงานจัดเป็นส่วนสำคัญที่มีผลต่อการศึกษาวิเคราะห์นโยบายและจัดทำแผนการบริหารและพัฒนาพลังงานของประเทศ ในการดำเนินงานที่ผ่านมา สำนักงานนโยบายและแผนพลังงาน (สนพ.) ได้รับความอนุเคราะห์จากหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในการส่งต่อข้อมูลด้านพลังงานระดับปฐมภูมิหรือทุติยภูมิ การปฏิบัติงานตามภารกิจอย่างต่อเนื่อง ทำให้ สนพ. เล็งเห็นจุดอ่อนหรืออุปสรรคต่าง ๆ ที่เกิดขึ้น เช่น ความเหลื่อมล้ำของช่วงเวลาในการจัดเก็บข้อมูล การประมวลผลเบื้องต้น ตามพันธกิจของแต่ละหน่วยงานซึ่งมีมาตรฐานไม่ตรงกัน ซึ่งอาจจะส่งผลต่อความผิดพลาดในการนำข้อมูลไปใช้ประโยชน์ เป็นต้น จึงมีความจำเป็นอย่างยิ่งในการเร่งพัฒนาระบบส่งต่อข้อมูลให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น รวมถึงเทคโนโลยีสารสนเทศพลังงานที่สามารถเชื่อมโยงข้อมูลได้อย่างทันท่วงที สามารถประมวลผลและเผยแพร่ข้อมูลได้ถูกต้อง รวดเร็ว และเป็นไปตามมาตรฐานสากล

นอกจากนี้คณะกรรมการปฏิรูปประเทศด้านพลังงาน ได้เล็งเห็นถึงความสำคัญดังกล่าว จึงได้กำหนดให้มีการจัดตั้งศูนย์สารสนเทศพลังงานแห่งชาติ (ศูนย์ฯ) และมอบหมายให้ สนพ. เป็นผู้ดำเนินการในการจัดตั้งศูนย์สารสนเทศพลังงานแห่งชาติภายในกระทรวงพลังงานในลำดับแรก โดยมีวิสัยทัศน์ พันธกิจหลักในการเป็นศูนย์กลางข้อมูลสถิติด้านพลังงาน เพื่อนำ ข้อมูลสถิติไปใช้ในการบริหารจัดการพลังงานและการตัดสินใจเชิงนโยบายได้อย่างมีประสิทธิภาพ พร้อมทั้งเผยแพร่ข้อมูล ด้านพลังงาน เพื่อสร้างความเข้าใจที่ถูกต้องแก่ประชาชนและผู้มีส่วนได้ส่วนเสียในทุกระดับได้อย่างทันท่วงที โดยมีการกำหนดยุทธศาสตร์และแผนที่นำทางเพื่อให้ทาง สนพ. นำไปปฏิบัติให้สำเร็จภายในปี 2566

สนพ. ได้รับมอบหมายให้ดำเนินการจัดตั้ง “ศูนย์สารสนเทศพลังงานแห่งชาติ (ศูนย์ฯ)”ขึ้น และได้เริ่มดำเนินการขับเคลื่อนการดำเนินงานตามภารกิจดังกล่าวตามคำสั่งจัดตั้งศูนย์ฯ เมื่อวันที่ 28 ธันวาคม 2563 โดยศูนย์ฯ ได้กำหนดเป้าหมายเป็นศูนย์กลางการแลกเปลี่ยน เชื่อมโยง บูรณาการ และเผยแพร่ข้อมูลสารสนเทศด้านพลังงานของประเทศ การประยุกต์ใช้ระบบวิเคราะห์ข้อมูลขนาดใหญ่ (Big Data Analytics) จากข้อมูลทางเลือกอื่น (Alternative Data) ของหน่วยงานภาครัฐตามแผนพัฒนารัฐบาลดิจิทัล เพื่อยกระดับการใช้ข้อมูลเชิงกลยุทธ์ให้แก่กระทรวงพลังงานในการจัดทำนโยบาย (Policy) การกำกับดูแล (Regulation) และการปฏิบัติการ (Operation) ให้สอดคล้องกันในทุกระดับและทุกมิติ เพื่อให้สามารถบรรลุตามบทบาทของศูนย์สารสนเทศพลังงานแห่งชาติ